Duitsland in Europa

Over einde en nieuw begin

Het is een druilerige dag, die zeventiende december 1944. De stad Sittard in Zuid-Limburg ligt in de frontlinie en wordt met een aanhoudende regen van Duitse granaten bestookt. Er vallen vijftien dodelijke slachtoffers. De moeder van mijn vader en Piet, zijn enige broer van pas vijftien jaar, kunnen alleen dood onder het puin vandaan worden gehaald. Mijn grootvader, die bij de Staatsmijnen werkt, is niet thuis en overleeft. Mijn vader vecht op dat moment als soldaat bij de Irenebrigade.

Mijn schoonmoeder Irmgard, die op een boerderij in Stolp in het Noord - Duitse Pommeren woont, slaat nog geen half jaar later op de vlucht voor de Sovjettroepen die met rasse schreden naderen. Zij weet met haar oudere zus Traute en neef Siegfried per boot vanuit de haven van Gotenhafen bij Danzig Denemarken te bereiken. Dat haar dat lukt mag een godswonder heten, want geallieerde vliegtuigen en onderzeeërs jagen Duitse koopvaardijschepen de diepte in. Die zijn volgepakt met vluchtelingen die de oversteek over de Oostzee wagen. Duizenden bereiken de verlossende overkant niet.

Een paar jaar eerder, op 22 februari 1942, pleegt de bekende Oostenrijkse schrijver Stefan Zweig samen met zijn echtgenote Lotte zelfmoord in Persepolis, hun zomerverblijf buiten Rio de Janeiro. Een overdosis Veronal wordt hen fataal. In de jaren daarvoor ziet hij tijdens zijn exil in Londen, New York en Brazilië hoe Europa de ondergang tegemoet gaat......

Wat mijn vader, mijn schoonmoeder en Stefan Zweig is overkomen staat symbool voor zowel een definitief einde als voor een nieuw begin. Het nationaalsocialisme en de verschrikkingen van de Tweede Wereldoorlog maken een einde aan Zweigs droom van een verenigd en vreedzaam Europa. Uiteindelijk betaalt hij met zijn leven, zoals ook zovele anderen met hem hun leven hebben moeten laten. Mijn schoonmoeder keert pas in 1947 terug naar Duitsland, zonder noemenswaardige bezittingen en op zoek naar familie en werk. Zij is een van de miljoenen Duitsers die na de oorlog weer de draad van het leven proberen op te pakken. Voor mijn vader is de brand die Europa in de as legt ook het vuur van de hoop, van een nieuwe start......

De hele inleiding is te lezen door op onderstaande link te klikken.